مستربچ‌های رنگی نقش مهمی در تولید محصولات پلاستیکی ایفا می‌کنند. این ترکیبات به تولیدکنندگان امکان می‌دهند رنگ دلخواه را با دقت و یکنواختی بالا به محصولات پلاستیکی اضافه کنند. شناخت انواع مختلف مستربچ‌های رنگی و فاکتورهای تأثیرگذار بر قیمت آن‌ها، برای صنایع مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است.
مستربچ رنگی (Color Masterbatch)
مستربچ رنگی شامل رنگدانه‌ها (پیگمنت‌های آلی یا معدنی)، رزین پایه پلیمری و مواد پراکننده (Dispersing agents) است که به‌صورت گرانول تولید می‌شود. هنگام فرآیند تزریق یا اکستروژن به ماده خام پلاستیکی افزوده می‌شود تا رنگ دلخواه ایجاد شود.
انواع مستربچ رنگی
مستربچ‌های رنگی را می‌توان بر اساس چند فاکتور دسته‌بندی کرد:
1. بر اساس نوع پیگمنت (رنگدانه)
الف) پیگمنت‌های آلی (Organic Pigments)
• منشأ آلی دارند (مثل آزوها، فتالوسیانین‌ها)
• رنگ‌هایی روشن‌تر، شفاف‌تر و زنده‌تر تولید می‌کنند
• مزایا: شدت رنگ بالا، مناسب برای فیلم‌ها و کاربردهای ظریف
• معایب: مقاومت حرارتی و نوری پایین‌تر نسبت به پیگمنت‌های معدنی
• کاربرد: بسته‌بندی، اسباب‌بازی، فیلم‌های نازک
ب) پیگمنت‌های معدنی (Inorganic Pigments)
• بر پایه فلزاتی مانند اکسید آهن، دی‌اکسید تیتانیوم، کربن بلک
• مزایا: مقاومت بالا در برابر نور، گرما و مواد شیمیایی
• معایب: شدت رنگ پایین‌تر، مات‌تر بودن رنگ‌ها
• کاربرد: قطعات خودرو، لوازم ساختمانی، محصولات فضای باز
2. بر اساس پایه پلیمری
مستربچ رنگی باید با ماده پلاستیکی سازگار باشد، بنابراین در پایه‌های مختلف تولید می‌شود:
• PE پایه (برای پلی‌اتیلن)
• PP پایه (برای پلی‌پروپیلن)
• PS پایه (برای پلی‌استایرن)
• PET، ABS، EVA و … برای کاربردهای خاص
3. بر اساس نوع رنگ
الف) مستربچ سفید (White Masterbatch)
• حاوی درصد بالایی از دی‌اکسید تیتانیوم (TiO₂)
• برای ایجاد پوشش و سفیدی یکنواخت و مقاوم
ب) مستربچ مشکی (Black Masterbatch)
• حاوی کربن بلک با درصدهای مختلف
• کاربرد در صنعت خودرو، بسته‌بندی، کابل، لوله
پ) مستربچ‌های رنگی متنوع (قرمز، آبی، سبز، زرد و …)
• بسته به نیاز مشتریان سفارشی‌سازی می‌شوند
• امکان تولید با طیف‌های دقیق رنگی با استفاده از فرمولاسیون خاص
عوامل مؤثر بر قیمت مستربچ رنگی
قیمت مستربچ رنگی به عوامل زیادی بستگی دارد:
1. نوع پیگمنت
• پیگمنت‌های آلی معمولاً گران‌ترند، به‌ویژه اگر وارداتی باشند یا خاصیت شفافیت بالا داشته باشند.
• پیگمنت‌های معدنی ارزان‌تر ولی با عملکرد متفاوت هستند.
2. درصد رنگ در مستربچ
• مستربچ‌هایی با درصد رنگ بالا، گران‌ترند زیرا رنگدانه بیشتری مصرف شده است.
• مثلاً مستربچ مشکی با 40% کربن بلک قیمت بالاتری نسبت به نوع 20% دارد.
3. کیفیت رزین پایه
• اگر از رزین با کیفیت بالا (مثلاً پلی‌اتیلن سبک خطی وارداتی) استفاده شود، قیمت تمام‌شده بالاتر خواهد بود.
4. قابلیت‌های خاص (UV مقاوم، Food Grade و …)
• مستربچ‌های رنگی دارای ویژگی‌های افزودنی (مثل مقاوم در برابر UV، تماس با مواد غذایی یا دارویی) هزینه بالاتری دارند.
5. سفارش‌سازی (Custom Colors)
• تولید مستربچ با کد رنگ خاص پنتون (Pantone) نیاز به آزمایش‌های متعدد دارد و هزینه را افزایش می‌دهد.
محدوده تقریبی قیمت‌ها (بهار ۱۴۰۴):
• مستربچ سفید: بین ۸۵ تا ۱۲۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم
• مستربچ مشکی: بین ۶۵ تا ۹۵ هزار تومان
• مستربچ‌های رنگی (عادی): بین ۸۰ تا ۱۳۰ هزار تومان
• مستربچ‌های خاص (متالیک، ضد UV، food grade): از ۱۳۰ تا ۱۸۰ هزار تومان یا بیشتر
توجه: قیمت‌ها بسته به برند، کیفیت، نوع پیگمنت، حجم سفارش و بازار نوسان دارد.